İLK 3 AY -İŞTAHSIZLIK, BULANTI VE KUSMA:  Nedeni bilinmemekle birlikte; değişen hormonal denge ve psikolojik nedenler olduğu düşünülmektedir.   ÖNERİ: Yataktan kalkmadan tuzlu kraker ya da leblebi atıştırın. Yataktan yavaş hareketlerle kalkın. Bulantınızı arttıran yiyeceklerden uzak durun. Mide öz suyunuzu arttıran gıdalardan kaçının çok aç kalmayın sık sık az az beslenin.   -BAYGINLIK HİSSİ: Gebelikte damarlardaki gevşemeye bağlı olarak tansiyon düşebilir. Gebeliğinizde Kan şekeriniz düşebilir buna bağlı olarak baygınlık hissiniz olabilir.   ÖNERİ: Uzun süre ayakta kalmayın. Baygınlık hissinde hemen oturun ya da uzanın. Uzun süre sırt üstü yatmayın. Az az ve sık sık beslenin öğünleri atlamayın.   İLK VE SON 3 AY:   -SIK İDRARA ÇIKMA VE İDRAR KAÇIRMA: Kan miktarındaki artış, aylar içerinde büyüyen rahimin idrar kesesine baskı yapması.  Gebelik hormonlarına bağlı olarak idrar kesesi ve idrar yollarının bağlarının gevşemesi.   ÖNERİ: Günde en az 2 litre su için. Gece yatmadan önce sıvı miktarını azaltın. İdrarınızı ertelemeyin. İdrar yaparken sanma ya da sızlama varsa mutlaka doktorunuza gidin.   GEBELİĞİN 3. AYINDAN SONRA:   -HEMOROİD ( BASUR): Damarlardaki gevşeme, bebeğin makat çevresindeki damarlara baskı yapması.   ÖNERİ: Bol lifli sebze ve meyveler tüketin. Sabah aç karnına ılık su için. Erik, elma, kayısı, kepekli ekmek gibi lifli gıda alımına dikkat edin. Düzenli egzersiz yapın, egzersiz yapamıyorsanız hafif tempoyla her gün yürüyüş yapın.   -TERLEME VE İSİLİK: Cilde kan akımının artması.   ÖNERİ:  Sık sık banyo yapın. Vücudu ıslak bırakmayın duş ve egzersiz sonrası iyice kurulanın. Bol ve pamuklu giysiler giyin. Bol su için. Cilt bakım losyonları kullanabilirsiniz.   -CİLTTE ÇATLAMALAR: Karın, kalça, memeler ve bacaklarda derinin aşırı gerilmesi ve buna bağlı kuruması.   ÖNERİ: Hızlı ve fazla kilo almaktan kaçının. Deriyi nemli tutacak losyonlar kullanabilirsiniz.   GEBELİK SÜRESİNCE:   -MEMELERDE HASSASİYET: Progesteron ve östrojen hormonlarının seviyesinin artması. Memelerdeki büyüme ve gelişime bağlı olarak hassasiyet artar.   ÖNERİ: Geniş askılı memeleri iyi kavrayan, desteksiz, pamuklu ve terletmeyen sütyen kullanın. Duru suyla temizleyin ve kuru tutun. Her gün duş alın.   -DİŞ ETİ KANAMASI VE AĞIZ KOKUSU: Progesteron hormonuna bağlı olarak diş etlerinde yumuşama olur ve tükürük yapısı değişir. ÖNERİ: Yemeklerden sonra ağzınızı çalkalayın, dişlerinizi bebeklerde kullanılan ince kıllardan yapılan diş fırçalarını kullanabilirsiniz. Diş kontrollerini ihmal etmeyin. Sert ve zedeleyici besinleri yemekten kaçının.   -MİDEDE YANMA, HAZIMSIZLIK VE ŞİŞKİNLİK: Son 3 ayda daha yoğun olmakla birlikte, gebelik boyunca rahimin mideye olan basısı, hormonal dengeden kaynaklanan mide üst kapağının gevşemesine neden olabilir.   ÖNERİ: Az az sık sık yiyin. Kızartma, baharatlı ve çok yağlı yiyeceklerden kaçının. Yemeklerden hemen sonra yatmayın 1 saat dik oturun. Sorun çok rahatsız edici ise doktorunuz ile görüşün.   -BACAKLARDA ŞİŞME (ÖDEM): Damarların genişlemesi ve yapısının bozulması, bebeğin bacak damarlarına baskı yapması ve vücudun su tutması.   ÖNERİ: Ayaklarınızı sık sık yükseğe kaldırın. Egzersiz yapın. Sıkı çorap, pantolon gibi giysiler giymeyin. Uzun süre aynı pozisyonda kalmayın.   -BACAKTA VARİS: Gebelik süresince damar yapısındaki değişme ve kan miktarındaki artış nedeniyle bacaklarda varis oluşabilir.   ÖNERİ: Bacak bacak üstüne atmayın. Uzun süre ayakta kalmaktan kaçının. Sıkı ve lastikli çoraplar giymeyin. Bacak egzersizleri yapın. Doktorunuz bir varis çorabı verdiyse onu mutlaka kullanın.   -BACAK KRAMPLARI: Nedeni tam olarak bilinmiyor. Büyüyen rahimin dolaşım sistemine yaptığı baskı, Kalsiyum ve Magnezyum eksikliği, ve bebeğin rahim içerisindeki duruşuna bağlı olarak bacak sinirlerine basısından kaynaklanabiliyor.   ÖNERİ: Süt ve süt ürünlerini günde 3-4 kez almaya çalışın. Sıkı giysiler giymeyin. Bacak bacak üstüne atmayın. Egzersiz yapın. Doktorunuzun verdiği vitaminleri düzenli kullanın.   -SIRT VE BEL AĞRISI: Gebelik süresince olabileceği gibi özellikle son 3 ayda, Progesteron hormonuna bağlı olarak sırt ve bel eklemlerinde gevşeme olur. Bu ve gebeliğe bağlı olarak vücut denge merkezi değişir.   ÖNERİ: Sırtın ve belin dik olmasına dikkat edin. Otururken bel bölgesine yastık koyun. Sırtınıza masaj uygulayın. Sıcak uygulama yapın. Fırsat buldukça dinlenin.   -NEFES DARLIĞI: Daha çok son 3 ayda nefes darlığınız artar. Büyüyen bebeğin annenin diyaframını yukarı itmesi, Akciğerin yükünün artması, hormonlara bağlı burun tıkanıklığı buna sebep olmaktadır.   ÖNERİ: Sık sık dinlenin. Nefes darlığı geliştiğinde mutlaka durup dinlenin. Başınız yüksekte olacak şekilde yatın. Solunum ve gevşeme egzersizleri yapın. Odanızı nemli tutun.   -UYUMADA GÜÇLÜK: Özellikle son 3 ayda bebeğin hareketlerinin artması, sık idrara çıkma, solunum sıkıntısı, bebeğin basısının artması, alışılmış uyku pozisyonunu alamama uyumada güçlüğe sebep olmaktadır.   ÖNERİ: Uyumadan önce ılık duş alın. Ilık süt için. Gevşeme egzersizleri yapın. Müzik dinleyin, kitap okuyun. Başınızı yükseltin ve yarı yan pozisyonda yatın.   -HAZNEDEN GELEN AKINTI: Artan hormonal dengeden dolayı oluşur. Renksiz ve kokusuzsa normaldir.   ÖNERİ: pamuklu çamaşırlar kullanın. Her gün düzenli olarak çamaşırınızı değiştirin. Günlük duş alın. Taharetlenmeyi önden arkaya doğru yapın. Hiçbir zaman vajinal duş yapmayın.   -KARIN KASILMALARI (AĞRI): Gebeliğin sonuna doğru rahimin büyümesi sonucunda olur. Sadece karın bölgesinde hissedilir. Eğer belden kasıklara doğru yayılıyorsa ve düzenli ise doğum ağrı olabilir.   ÖNERİ: Kasılmalar olduğunda dinlenin. Düzenli olup olmadığını kontrol edin. Dinlenmekle geçmiyorsa ve düzenli ise doktorunuzla iletişime geçin.   Sağlıkla Kalın.                                                                                                                                                   EBE FİGAN BERKER                                                                                                                              DOĞUMA HAZIRLIK EĞİTMENİ